12 bí quyết học nghe tiếng Anh cho người mới bắt đầu

Khi mới bắt đầu học tiếng Anh, chúng ta thường gặp khó khăn với kỹ năng nghe: không nghe kịp, nghe cả đoạn mà vẫn không hiểu. Dù bạn có thể biết nhiều từ vựng, nắm được ngữ pháp, nhưng khi gặp người bản xứ nói chuyện, bạn lại… “không nghe ra được gì”. Thực tế, đây là vấn đề chung, bởi nghe không phải chỉ là nhận diện từ vựng, mà còn liên quan đến tốc độ, ngữ điệu, và sự tiếp xúc ngôn ngữ thường xuyên.

Vậy làm thế nào để người mới có thể học nghe tiếng Anh nhanh và hiệu quả? Trong bài viết này, Pasal gợi ý cho bạn 12 bí quyết học nghe tiếng Anh cho người mới bắt đầu, áp dụng đơn giản nhưng mang lại kết quả rõ rệt.

1. Vì sao nên học nghe trước khi học nói?

Một đứa trẻ không thể nói nếu chưa nghe. Trước khi bạn cất tiếng nói đầu tiên, bạn đã “ngấm” tiếng Việt từ môi trường xung quanh ít nhất 2-3 năm. Đó là lý do vì sao nghe luôn đi trước nói.

Khi học tiếng Anh, quy luật này không thay đổi. Nếu bạn nghe nhiều, bộ não sẽ quen dần với nhịp điệu, cách nối âm và ngữ pháp trong thực tế. Ngược lại, nếu chỉ chăm chăm học từ mới và ngữ pháp, bạn sẽ rơi vào tình trạng “hiểu khi đọc nhưng không nghe ra khi giao tiếp”.

Các nhà ngôn ngữ học gọi đây là “tắm ngôn ngữ” (Total Immersion). Đôi tai bạn tiếp xúc liên tục với tiếng Anh – từ nhạc, phim, podcast – để hình thành phản xạ tự nhiên. Nói cách khác: muốn nói giỏi, phải nghe giỏi trước.

2. 12 bí quyết học nghe tiếng Anh cho người mới bắt đầu

2.1. Nghe sâu thay vì nghe lan man

Nhiều người mới bắt đầu thường nghe “cho có”, mở một video dài cả tiếng nhưng không thực sự tập trung. Kết quả là sau khi nghe xong, họ chẳng nhớ được gì. Thay vì vậy, bạn hãy chọn một đoạn ngắn (1-3 phút) và nghe đi nghe lại nhiều lần.

Lần đầu chỉ cần bắt ý chính, lần thứ hai chú ý đến chi tiết, lần thứ ba có thể take-note và so sánh với transcript. Cách “nghe sâu” này giúp não bộ làm quen từ từ và ghi nhớ lâu hơn rất nhiều so với việc nghe dàn trải.

2.2. Chia nhỏ thời gian nghe trong ngày

Bạn không cần bỏ ra 2-3 tiếng liền để luyện nghe. Nghe như vậy dễ gây mệt mỏi và kém hiệu quả. Thay vào đó, hãy chia nhỏ thời gian nghe: buổi sáng 15 phút, trên xe bus 20 phút, tối trước khi ngủ thêm 15 phút.

Theo nghiên cứu của Hermann Ebbinghaus về đường cong quên lãng (Forgetting Curve), việc lặp lại theo khoảng thời gian ngắn giúp não lưu giữ thông tin vào trí nhớ dài hạn tốt hơn. Vậy nên, hãy biến nghe tiếng Anh thành một thói quen nhỏ nhưng thường xuyên.

2..3. Tận dụng mọi lúc mọi nơi để nghe tiếng Anh

Nghe không nhất thiết phải ngồi bàn học. Bạn hoàn toàn có thể tận dụng những khoảnh khắc rảnh rỗi trong ngày: đi bộ, nấu ăn, tập thể dục. Thay vì bật nhạc Việt hay xem video giải trí, hãy chọn nhạc, podcast hoặc kênh YouTube bằng tiếng Anh.

Khi biến tiếng Anh thành “âm thanh nền” trong cuộc sống, bạn sẽ ngạc nhiên thấy khả năng nghe cải thiện rất nhanh.

2.4. Đọc và nghe cùng một lúc

Người mới bắt đầu thường “nghe không ra từ” vì vốn từ vựng còn hạn chế. Lúc này, transcript chính là cứu cánh. Hãy chọn các bài nghe có kèm phụ đề hoặc bản chép lời.

Khi vừa nghe vừa đọc, bạn sẽ phát hiện nhiều từ quen thuộc nhưng trước đó “không nhận ra” vì người bản xứ nói nhanh hoặc nối âm. Dần dần, kỹ năng nghe và vốn từ của bạn cùng được cải thiện. Một gợi ý hay là xem phim hoặc chương trình tiếng Anh có phụ đề song ngữ, ví dụ như Friends hoặc How I Met Your Mother.

2.5. Luyện phát âm với phương pháp Shadowing

Shadowing là một trong những phương pháp hiệu quả nhất để cải thiện kỹ năng nghe – nói. Cách thực hiện đơn giản: bật một đoạn audio hoặc video tiếng Anh, nghe và nhại lại ngay lập tức, cố gắng bắt chước cả ngữ điệu, tốc độ và khẩu hình.

Nghe và nói song song sẽ giúp tai bạn “bắt sóng” nhanh hơn, đồng thời miệng cũng quen dần với cách phát âm tự nhiên.

2.6. Học nghe qua bài hát

Âm nhạc khiến việc học trở nên nhẹ nhàng và hứng thú hơn. Khi hát theo một ca khúc tiếng Anh, bạn không chỉ luyện phát âm, nối âm, mà còn rèn trí nhớ từ vựng.

Lời khuyên: hãy chọn những bài hát có nhịp chậm, lời rõ ràng, ví dụ như nhạc acoustic, ballad thay vì rap hay rock. Bạn sẽ vừa thư giãn, vừa luyện nghe hiệu quả.

>> Tham khảo: 8 bài hát giúp bạn học tiếng anh hiệu quả (P1) 

2.7. Học nghe qua phim và chương trình truyền hình

Nếu so sánh sách, băng cassette với phim ảnh, rõ ràng phim hấp dẫn hơn nhiều. Khi bạn thật sự hứng thú, khả năng tiếp thu cũng tăng lên.

Phim và show truyền hình thường sử dụng ngôn ngữ đời thường, sát với thực tế, giúp bạn dễ áp dụng vào giao tiếp. Một số gợi ý: Friends, TED Talks, The Ellen Show. Nếu bạn mới bắt đầu, có thể chọn phim hoạt hình hoặc chương trình thiếu nhi để nghe chậm và dễ hiểu hơn.

2.8. Làm quen với nhiều giọng tiếng Anh khác nhau

Tiếng Anh có rất nhiều accent: Anh, Mỹ, Úc, Ấn, Nam Phi… Nếu chỉ quen với một accent, bạn sẽ dễ “sốc” khi nghe giọng khác.

Vì vậy, ngay từ đầu, hãy đa dạng nguồn nghe. Ví dụ: nghe bản tin BBC (giọng Anh), xem phim Mỹ (giọng Mỹ), rồi thử podcast từ Ấn Độ hay Singapore. Điều này giúp tai bạn linh hoạt và không bị bỡ ngỡ khi giao tiếp.

2.9. Đừng ép mình hiểu hết 100%

Ngay cả người học nhiều năm cũng khó nghe hiểu toàn bộ. Người mới càng không cần áp lực phải hiểu từng chữ. Thay vào đó, hãy tập trung vào từ khóa và ý chính.

Ví dụ, khi nghe một bản tin, bạn chỉ cần nắm được “ai – cái gì – ở đâu – khi nào” là đủ. Sau này khi vốn từ tăng, bạn sẽ tự động hiểu chi tiết hơn.

2.10. Kết hợp nghe với học từ vựng và ngữ pháp

Nghe không thể tách rời từ vựng. Nếu bạn không biết nghĩa từ, dù có nghe rõ cũng không hiểu. Vì vậy, mỗi khi nghe, hãy ghi chú từ mới, ngữ pháp hay và lặp lại nhiều lần.

Một mẹo hay: sau khi nghe xong, thử viết lại đoạn hội thoại bằng ngôn ngữ của bạn, rồi so sánh với transcript để thấy mình hiểu đúng bao nhiêu phần trăm.

2.11. Áp dụng phương pháp Effortless English

Effortless English của thầy A.J Hoge nổi tiếng toàn cầu vì phương pháp luyện nghe tự nhiên. Với mini-story, bạn sẽ nghe – trả lời câu hỏi – phản xạ liên tục.

Quy trình học gồm 4 bước:

Bước 1: Nghe – Nắm bắt nội dung chính
Đeo tai nghe, tập trung nghe toàn bộ câu chuyện. Lần đầu chỉ cần cảm nhận, sau đó nghe lại 2–3 lần để hiểu ý chính và ghi chú từ khóa.

Bước 2: Nghe cùng với Script
Vừa nghe vừa đọc transcript, đánh dấu từ mới, âm nối hoặc ngữ điệu. Dùng từ điển để làm rõ nghĩa và luyện cách phát âm chuẩn.

Bước 3: Nghe – Chỉnh ngữ âm
Nghe đi nghe lại, sau đó bắt chước cách phát âm và ngữ điệu. Thu âm giọng mình, so sánh với bản gốc để điều chỉnh.

Bước 4: Nghe – Trả lời & Shadowing
Thực hành trả lời câu hỏi trong script, nói to và kết hợp body language. Có thể luyện tập theo nhóm để tạo hứng thú và phản xạ nhanh hơn..

>> Tìm hiểu chi tiết về phương pháp Effortless English

>> Khóa học Effortless English tại Pasal 

2.12. Lập kế hoạch luyện nghe 30 ngày

Để tiến bộ nhanh, bạn cần một kế hoạch rõ ràng. Ví dụ:

• Tuần 1-2: nghe bài ngắn 1-2 phút, có phụ đề.
• Tuần 3-4: tăng độ dài bài nghe, bỏ dần phụ đề.
• Sau 1 tháng: thử nghe podcast ngắn, bản tin đơn giản mà không cần phụ đề

Việc đặt mục tiêu theo tuần sẽ giúp bạn duy trì động lực và dễ dàng đo lường tiến bộ.

3. Tài liệu luyện nghe tiếng Anh miễn phí cho người mới bắt đầu

• BBC Learning English, VOA Learning English – tốc độ chậm, dễ nghe.
• Podcast beginner: ESLPod, The English We Speak.
• Ứng dụng di động: Duolingo, ELSA Speak, Cake.
• Mini-story Effortless English: luyện nghe – nói – phản xạ cùng lúc.

>> Xem đầy đủ: Kho tài liệu kiến thức Tiếng Anh – cập nhật liên tục của Pasal

4. Kết luận

Học nghe tiếng Anh cho người mới bắt đầu là một hành trình đầy thử thách nhưng cũng rất thú vị. Bằng cách áp dụng 12 bí quyết trên, bạn sẽ rút ngắn thời gian học, cải thiện kỹ năng nghe nhanh chóng và tự tin hơn khi giao tiếp.

Hãy nhớ: nghe là thói quen, không phải bài tập ép buộc. Cứ kiên trì mỗi ngày, tiếng Anh sẽ trở nên gần gũi và tự nhiên hơn bao giờ hết.