Mất gốc tiếng Anh có nên học IELTS không?

Bạn đang mất gốc tiếng Anh nhưng vẫn muốn thi IELTS để du học, xin việc hay nâng cấp bản thân? Nhiều người cùng băn khoăn: mất gốc tiếng Anh có nên học IELTS không – liệu có quá sức? Câu trả lời là hoàn toàn có thể, nếu bạn hiểu rõ điểm yếu, nắm đúng lộ trình và học theo phương pháp phù hợp với trình độ hiện tại.

1. Dấu hiệu của người mất gốc tiếng Anh là gì?

Nhiều người khi bắt đầu học IELTS thường tự nhận mình là “mất gốc tiếng Anh”, nhưng thực tế không phải ai cũng hiểu rõ mức độ “mất gốc” của bản thân đến đâu. Việc nhận diện đúng tình trạng này cực kỳ quan trọng, vì nó giúp bạn chọn được lộ trình học phù hợp và không bị nản ngay từ giai đoạn đầu.

1.1. Cách xác định bạn đang mất gốc ở mức nào

“Mất gốc” không chỉ đơn giản là quên từ vựng hay không giao tiếp được. Thực tế, người mất gốc có thể được chia thành hai nhóm chính:

• Mất gốc hoàn toàn: Bạn gần như không nhớ gì về ngữ pháp, không hiểu cấu trúc câu, đọc câu đơn giản cũng không hiểu nghĩa. Khi nghe người khác nói tiếng Anh, bạn cảm giác như họ đang nói “một thứ tiếng lạ”.
• Mất gốc một phần: Bạn còn nhớ vài cấu trúc, từ vựng quen thuộc, nhưng không biết cách sử dụng linh hoạt. Bạn có thể đọc hiểu chậm, nhưng không thể nghe hoặc nói trôi chảy.

Một cách đơn giản để tự kiểm tra trình độ của mình là thử làm bài kiểm tra online (ví dụ Cambridge Placement Test hoặc Grammar Check). Nếu bạn chỉ đạt dưới A2 (Pre-Intermediate), khả năng cao bạn đang ở nhóm mất gốc và cần bắt đầu lại từ phần nền tảng.

1.2. Nguyên nhân phổ biến khiến người Việt mất gốc tiếng Anh

Hầu hết người Việt mất gốc tiếng Anh không phải vì “không có năng khiếu”, mà vì cách học và môi trường học không phù hợp. Một số nguyên nhân phổ biến nhất:

• Học để thi chứ không học để dùng: Trong nhiều năm học phổ thông, phần lớn chúng ta chỉ tập trung vào ngữ pháp và điểm số. Khi không còn thi nữa, mọi kiến thức dần biến mất vì không có cơ hội ứng dụng trong thực tế.
• Thiếu môi trường thực hành: Tiếng Anh là kỹ năng cần luyện hàng ngày. Nhưng với người học ở Việt Nam, cơ hội nghe – nói với người bản xứ rất ít. Việc chỉ học qua sách khiến phản xạ ngôn ngữ gần như bằng không.
• Phương pháp học sai hoặc không phù hợp: Nhiều người chọn cách học nhồi nhét, học thuộc lòng mà không hiểu bản chất. Hệ quả là càng học càng quên, càng cảm thấy tiếng Anh “khó như lên trời”.
• Thiếu kiên trì và động lực: Học tiếng Anh không thể tiến bộ sau vài ngày. Khi không thấy kết quả ngay, đa số bỏ cuộc giữa chừng. Đây là nguyên nhân lớn nhất khiến “mất gốc” ngày càng trầm trọng hơn.

1.3. Thực tế: Mất gốc có phải “vô vọng” khi học IELTS?

Câu trả lời là hoàn toàn không.
Mất gốc tiếng Anh không đồng nghĩa với việc bạn không thể học IELTS. Nhiều học viên xuất phát từ con số 0 vẫn đạt IELTS 6.0–7.0 chỉ sau 8–12 tháng, miễn là họ đi đúng hướng.

Điều quan trọng là bạn đừng lao vào luyện đề IELTS ngay, mà hãy dành 2–3 tháng đầu để củng cố nền tảng: học lại ngữ pháp, từ vựng cơ bản và phát âm. Khi đã có nền, việc học bốn kỹ năng (Listening, Reading, Writing, Speaking) sẽ trở nên nhẹ nhàng hơn rất nhiều.

2. Mất gốc tiếng Anh có nên học IELTS không?

Đây là câu hỏi mà rất nhiều người mới bắt đầu học đều băn khoăn. Bởi ai cũng hiểu rằng IELTS là một kỳ thi khó, trong khi bản thân lại chưa nắm vững ngữ pháp hay vốn từ cơ bản. Thực tế, việc mất gốc tiếng Anh có nên học IELTS hay không còn phụ thuộc vào mục tiêu, thời gian và phương pháp học của bạn.

2.1. Thời điểm nên bắt đầu học lại Tiếng Anh

Nếu bạn nằm trong các trường hợp sau, thì hoàn toàn có thể bắt đầu học IELTS ngay, chỉ cần điều chỉnh lộ trình học phù hợp:

1. Có mục tiêu rõ ràng và thời gian dài hạn:
   Ví dụ bạn dự định du học trong 1–2 năm tới, hoặc muốn thi để lấy chứng chỉ phục vụ học tập – công việc. Khi có deadline cụ thể, việc học IELTS sẽ giúp bạn có định hướng và động lực rõ ràng hơn so với việc chỉ “học lại căn bản”.
2. Sẵn sàng dành thời gian củng cố nền tảng song song với luyện thi:
   Người mất gốc vẫn có thể học IELTS nếu biết cách kết hợp hai giai đoạn: vừa học lại căn bản (ngữ pháp, từ vựng, phát âm), vừa làm quen dần với cấu trúc đề thi và kỹ năng nghe – đọc đơn giản.
3. Có người hướng dẫn hoặc lộ trình rõ ràng:
   Nếu bạn học tại trung tâm có giáo viên chuyên hỗ trợ học viên mất gốc, hoặc theo khóa “Foundation IELTS”, việc học sẽ dễ dàng và tiết kiệm thời gian hơn rất nhiều.
4. Có tư duy đúng đắn:
   Học IELTS không chỉ để thi, mà còn là cách học tiếng Anh toàn diện nhất. Khi bạn bắt đầu đúng hướng, IELTS chính là công cụ giúp cải thiện kỹ năng nghe, nói, đọc, viết – chứ không phải là “rào cản” cho người mất gốc.

2.2. Trường hợp mất gốc chưa nên học IELTS (nên củng cố nền trước)

Ngược lại, nếu bạn thuộc các nhóm dưới đây, thì chưa nên bắt đầu luyện IELTS ngay mà nên dành thời gian “xây móng” vững chắc hơn:

1. Bạn không thể hiểu nổi các đoạn hội thoại hoặc câu đơn giản:
   Nếu nghe một video cơ bản như “Daily English Conversation for Beginners” mà bạn không hiểu được 50% nội dung, thì việc học IELTS lúc này sẽ khiến bạn nản rất nhanh.
2. Bạn chưa từng viết được một đoạn tiếng Anh hoàn chỉnh:
   IELTS Writing yêu cầu diễn đạt ý mạch lạc, đúng ngữ pháp. Nếu bạn chưa thể viết câu đơn đúng, thì nên học lại ngữ pháp nền và luyện viết từng câu ngắn trước.
3. Bạn chưa xác định rõ mục tiêu học:
   Học IELTS cần thời gian và chi phí khá lớn. Nếu bạn chưa có lý do rõ ràng (du học, tốt nghiệp, xin việc…), rất dễ bỏ cuộc giữa chừng.
4. Bạn chưa sắp xếp được thời gian học đều đặn:
   Người mất gốc cần ít nhất 1–2 giờ mỗi ngày để duy trì tiến bộ. Nếu bạn chưa thể cam kết điều này, hãy tạm hoãn việc học IELTS và bắt đầu bằng việc củng cố lại kỹ năng cơ bản.

3. Lộ trình học IELTS cho người mất gốc (A–Z)

Người mất gốc tiếng Anh hoàn toàn có thể đạt band 6.0–6.5 IELTS, nhưng chỉ khi đi đúng lộ trình. Học IELTS không nên “lao thẳng” vào đề thi, mà cần đi từng bước vững chắc: củng cố nền tảng → làm quen kỹ năng → luyện đề.
Dưới đây là lộ trình học IELTS 3 giai đoạn phù hợp nhất cho người mất gốc, được đúc kết từ kinh nghiệm giảng dạy thực tế.

3.1. Giai đoạn 1: Củng cố nền tảng (ngữ pháp, từ vựng, phát âm)

Đây là giai đoạn quan trọng nhất vì nếu bỏ qua, bạn sẽ không thể hiểu hoặc theo kịp nội dung IELTS. Người mất gốc nên dành 2–3 tháng đầu chỉ tập trung vào việc “học lại căn bản”.

Mục tiêu:

• Nắm vững 12 thì cơ bản trong tiếng Anh (hiện tại, quá khứ, tương lai…).
• Có vốn từ vựng 1000–1500 từ thông dụng, tập trung vào các chủ đề quen thuộc như family, work, study, travel.
• Phát âm chuẩn theo bảng IPA, nghe – nói rõ từng âm.

Gợi ý học tập:

• Giáo trình: English Grammar in Use (Raymond Murphy), Vocabulary in Use – Elementary, Pronunciation Workshop.
• App hỗ trợ: Duolingo, Elsa Speak, Quizlet.
• Mẹo nhỏ: Chia mỗi ngày 3 kỹ năng — sáng học ngữ pháp, trưa ôn từ, tối luyện nghe ngắn qua podcast hoặc video dễ hiểu.

3.2. Giai đoạn 2: Làm quen kỹ năng IELTS (Listening, Reading, Writing, Speaking)

Sau khi đã có nền tảng, bạn bắt đầu làm quen với format IELTS. Giai đoạn này kéo dài khoảng 3–4 tháng.
Mục tiêu không phải là điểm cao, mà là hiểu cấu trúc bài thi và xây kỹ năng cơ bản cho từng phần.

Listening:

• Nghe chậm qua kênh BBC Learning English, VOA Learning English.
• Ghi chép keyword và quen với accent Anh – Úc.

Reading:

• Đọc bài ngắn 200–300 từ mỗi ngày, làm quen dạng True/False/Not Given.
• Tập kỹ năng skimming (đọc lướt) và scanning (tìm từ khóa).

Writing:

• Tập viết câu đơn, sau đó ghép thành đoạn 3–4 câu.
• Làm quen dạng Task 1 – mô tả biểu đồ đơn giản và Task 2 – nêu quan điểm.

Speaking:

• Tự luyện nói 1–2 phút theo các chủ đề phổ biến: hometown, hobbies, study.
• Thu âm lại để nghe lỗi phát âm hoặc ngữ điệu.

Gợi ý tài liệu: Cambridge IELTS 7–9 (Listening & Reading), Collins Writing for IELTS, Speaking for IELTS.

3.3. Giai đoạn 3: Luyện đề và tối ưu điểm yếu

Khi đã quen format, bạn bước vào giai đoạn luyện đề tổng hợp, thường kéo dài 2–3 tháng cuối. Mục tiêu là đạt điểm band mong muốn (6.0–6.5), cải thiện điểm yếu từng kỹ năng.

Cách học hiệu quả:

• Làm đề thật 2–3 lần/tuần, mỗi lần chấm điểm và ghi lại lỗi sai.
• Chọn 1–2 kỹ năng yếu để ôn chuyên sâu trong tuần.
• Kết hợp luyện nói với bạn học hoặc giáo viên, mô phỏng thi thật.

Tuy nhiên, bạn đừng chỉ luyện đề “cảm tính”. Hãy theo dõi tiến bộ qua từng tuần bằng cách ghi lại điểm từng kỹ năng (Listening, Reading, Writing, Speaking). Việc nhìn thấy sự tiến bộ giúp bạn duy trì động lực đến cuối.

3.4. Lưu ý khi tự học và khi học ở trung tâm

Tự học IELTS:

• Phù hợp với người kỷ luật, biết cách tự tìm tài liệu.
• Nên chọn khóa online uy tín (như Pasal, The IELTS Workshop, DOL IELTS Đình Lực, ZIM) để có lộ trình sẵn.
• Tuy nhiên, bạn cần chủ động đặt mục tiêu và kiểm tra tiến độ thường xuyên.

Học ở trung tâm:

• Thích hợp cho người mất gốc, cần người kèm cặp và giám sát.
• Được hướng dẫn trực tiếp, sửa phát âm – bài viết chi tiết hơn.
• Hạn chế: chi phí cao hơn, cần chọn trung tâm có khóa “Foundation IELTS” hoặc “IELTS Beginner” đúng trình độ.

Lộ trình học IELTS cho người mất gốc không quá khó, nhưng đòi hỏi sự kiên trì và phương pháp đúng. Nếu bạn đi từng bước — từ củng cố nền, luyện kỹ năng, rồi đến luyện đề — thì hoàn toàn có thể đạt IELTS 6.0–6.5 chỉ sau 8–10 tháng học nghiêm túc.

Kết luận

Học IELTS khi mất gốc tiếng Anh không phải là điều bất khả thi — điều quan trọng là bạn biết mình đang ở đâu và đi đúng hướng. Nhiều người bắt đầu chỉ với vốn từ vựng ít ỏi, nhưng nhờ kiên trì và có lộ trình học rõ ràng, họ vẫn chinh phục được IELTS 6.5–7.0 sau chưa đầy một năm.

Nếu bạn đang phân vân mất gốc tiếng Anh có nên học IELTS không, câu trả lời là nên, nhưng phải học thông minh – không vội vàng. Hãy bắt đầu bằng việc củng cố nền tảng, xây thói quen học đều đặn mỗi ngày và dần làm quen với kỹ năng trong bài thi.